Wielkopolski Klub Bokserski powstał ponad 100 lat temu

• Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku Poznań i region wielkopolski przeszły gwałtowne przemiany społeczno-polityczne.

• Powstanie Wielkopolskie (1918–1919) oraz wygrana wojna polsko-bolszewicka (1920) umocniły narodową tożsamość, a wielu weteranów wojennych, zetkniętych z boksem za granicą, pragnęło rozwijać nowy sport w kraju.

• Początkowo jednak boks nie cieszył się dużą popularnością w społeczeństwie – uważany był raczej za „bezsensowną bijatykę” – i dopiero organizacje takie jak Polska YMCA próbowały go spopularyzować poprzez pokazy i walki pokazowe.

W tym okresie w Poznaniu zaczęły powstawać struktury wojskowe i edukacyjne, w których propagowano ćwiczenia fizyczne: już w 1923 r. w Centralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu pojawiały się elementy boksu, obok gimnastyki, lekkiej atletyki czy fechtunku. Wizytówką miasta stał się historyczny Ratusz, miejsce dumy mieszkańców (Rys. 1), symbolizujący odrodzoną administrację polską w Wielkopolsce.

Rys. 1. Poznański Ratusz – symbol niepodległości miasta po 1918 roku (pocztówka sprzed 1920 r.). Poznańskie zabytki i instytucje kształtowały poczucie odrodzenia społecznego (źródło: domena publiczna).

Scena sportowa i społeczna w Poznaniu lat 20.

W latach 20. Poznań zaczął rozwijać zaplecze sportowe. Oprócz tradycyjnych dyscyplin, takich jak piłka nożna czy lekkoatletyka, coraz większe znaczenie zyskiwał boks. Już na początku lat 20. w Poznaniu działały kluby ogólnosportowe i atletyczne, np. znany klub „Zbyszko” (Klub Atletyczny im. Zbyszko), gdzie trenowano także techniki bokserskie. Wkrótce obok „Zbyszko” powstały pierwsze organizacje pięściarskie, takie jak Towarzystwo „Pentatlon”, Wielkopolski Klub Bokserski oraz Poznańskie Towarzystwo Bokserskie. Początkujący bokserzy trenowali często nieoficjalnie (np. w salach gimnastycznych „Sokoła”), a dopiero przy klubie „Zbyszko” działała bardziej zorganizowana grupa treningowa.

Mimo początkowego sceptycyzmu pojawili się wykwalifikowani trenerzy i instruktorzy. Felicjan Latowski, Maksymilian Brencz czy Franciszek Szumnarski propagowali boks wśród młodzieży poznańskiej, a także oficerowie Józef Czarnecki i por. Jan Baran, którzy szkolili bokserów w ramach Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów. Dzięki temu „Poznań stał się prężnym ośrodkiem bokserskim” już w połowie lat 20. XX wieku.

Sportowa rywalizacja przyciągała tłumy – lokalna prasa donosiła o tysiącu widzów na walkach organizowanych jeszcze przed Powstaniem Wielkopolskim, a do pierwszych mistrzostw Polski (1924), przeprowadzanych w Poznaniu, zasiadło nawet 6 tys. kibiców.

Powstanie Wielkopolskiego Klubu Bokserskiego:  inicjatorzy i organizacja

W takich warunkach w Poznaniu powołano pierwszy samodzielny klub bokserski. Najczęściej podaje się, że Wielkopolski Klub Bokserski (WKB) powstał w 1922 r., z inicjatywy Władysława Kowalskiego (pierwszego prezesa) i grupy pionierów pięściarstwa poznańskiego. Rejestracja klubu nastąpiła zapewne latem 1922 r., a już 3 marca 1923 r. WKB zorganizował w Poznaniu pierwsze duże zawody bokserskie:

„Wielkopolski Klub Bokserski zorganizował 3 b[ieżącego] m[iesiąca]… w ogrodzie Zoologicznym w Poznaniu zawody bokserskie, które bez wątpienia przyczynią się do spopularyzowania tego pięknego sportu”.

W zawodach wzięli udział nie tylko miejscowi, lecz także przyjezdni pięściarze. W trzech pierwszych walkach zwyciężyli m.in. Barczykowski, Leon Kuczkowski i Janusz. Spotkanie doświadczonego ppor. Kaczmarka z por. Janem Ertmańskim zakończyło się zwycięstwem tego drugiego (KO w 3 rundzie). Wyniki meczów publikowano w prasie sportowej, co budowało prestiż klubu.

Organizacja klubu

WKB szybko ustalił swoją strukturę. Zarząd (prezes, sekretarz, skarbnik) zwoływał zebrania członków, aby omawiać bieżące sprawy i wybierać nowe władze. W czerwcu 1924 r. zaplanowano nadzwyczajne walne zebranie w „Hotelu Rzymskim” w Poznaniu w celu wyboru nowego zarządu.

Ogłoszenie w „Sporcie Ilustrowanym” głosiło:

„Wielkopolski Klub Bokserski donosi swym członkom, że nadzwyczajne walne zebranie odbędzie się w czwartek dnia 16 bm. o godz. 7 mej wieczorem w lokalu p. Jarockiego, Masztalarska 8a. Na porządku obrad bardzo ważne sprawy”.

Lokale spotkań mieściły się najczęściej w centrum miasta (np. przy ul. Masztalarskiej) lub w Hotelu Rzymskim. Członkami zarządu byli działacze boksu w regionie – m.in. Władysław Kowalski, Feliks Iwański i Kazimierz Laskowski, którzy później współpracowali także z Polskim Związkiem Bokserskim.

Pierwsze zawody i działalność klubu

Jesienią 1923 r., gdy tworzono Polski Związek Bokserski, delegaci WKB brali udział w zebraniach założycielskich w Warszawie. Już w kwietniu 1924 r. klub był gospodarzem pierwszych mistrzostw Polski:

„23 i 24 kwietnia 1924 r. w Poznaniu zorganizowano związkowe mistrzostwa Polski, których gospodarzem był Wielkopolski Klub Bokserski”.

W zawodach uczestniczyli bokserzy z różnych ośrodków, m.in. Poznania, Łodzi i Inowrocławia, a także reprezentacje akademickie. Choć pogoda nie sprzyjała, zawody zgromadziły tłumy kibiców i potwierdziły renomę WKB jako organizatora na wysokim poziomie.

Wpływ WKB na rozwój boksu w Wielkopolsce

Dzięki staraniom WKB i innych poznańskich entuzjastów boks w regionie szybko się umocnił. Wielu pięściarzy, jak Leon Kuczkowski czy Mieczysław Neuman, rozpoczynało swoją drogę sportową właśnie w klubach WKB i „Zbyszko”. Wkrótce powstały kolejne sekcje pięściarskie – np. w Warcie Poznań (1924) czy w Unii Poznań – korzystając z doświadczeń pionierów.

WKB integrował bokserów regionu, popularyzował szkolenie i organizował widowiskowe zawody w centrum miasta. Bokserskie potyczki poprzedzano prelekcjami o technice i przepisach, co miało przeciwdziałać zarzutom brutalności tej dyscypliny.

Choć w polskiej reprezentacji olimpijskiej w Paryżu w 1924 nie dominowali poznaniacy, działalność WKB i innych klubów stworzyła podwaliny pod przyszłe sukcesy polskich pięściarzy na arenie międzynarodowej.

Założenie Wielkopolskiego Klubu Bokserskiego w 1922 roku było naturalnym zwieńczeniem dynamicznych przemian społecznych w Poznaniu lat 20. Dzięki inicjatywie lokalnych działaczy sportowych oraz powiązaniom wojskowo-sportowym, WKB stał się pierwszym samodzielnym klubem pięściarskim w regionie.

Organizowane przez klub zawody i prelekcje pokazały, że boks może być dyscypliną o wysokich walorach wychowawczych i patriotycznych. Tym samym WKB wywarł trwały wpływ na rozwój boksu w Polsce – szczególnie w Wielkopolsce – torując drogę kolejnym klubom i młodym bokserom, którzy kontynuowali jego tradycje.